Artemis

Efsaneye göre Artemis ve Apollon,Zeus'un kuzeni Leto'yla gönül ilişkisinin ürünüdür.Hera bu ilişkiye kızar ve Leto'nun çocuklarını doğuracak sağlam bir toprak bulmamasını diler.Sonunda uygun bir yer olarak Delos adası bulunur ve hatta Artemis doğduktan sonra annesinin ikiz kardeşi Apollon'u doğurmasına yardım eder.Delos daha sonra Artemis kültünün bir merkezi haline gelir.Artemis genç kızken Zeus'u altı dileğini yerine getirmeye ikna eder;bu dilekler arasında sonsuza kadar iffetli ve bekar kalması ve avcılık için gerekli donanıma sahip olması vardır.Böylece ona iffetin,avcılığın ve vahşi hayvanların tanrıçası olarak tapınılır.Dah önce ebelik yapmasından dolayı doğumlarda ondan yardım istenir;ama bir kadının doğum sonrası ölmesi Artemis'in oklarına bağlanır.

Yunan dünyasında Artemis genellikle genç bir avcı kız olaraktasvir edilirdi,ama kültünün çeşitli yönleri vardı:Arkadia'da esas olarak bir orman tanrıçası sayılırdı ve simgesi ayıydı;Kırım kıyısındaki Tauris'te kültü sefahate dönük özellikler taşırdı;adına Dünyanın Yedi Harikası'ndan biri  sayılan büyük  bir tapınağın dikildiği Ephesos'ta(Efes) bir bereket tanrıçası olarak görülürdü.

Artemis kendisinin ve yanındakilerin iffetini her zaman şiddetle savunur.Örneğin,bir keresinde gözde yoldaşlarından dev avcısı Orion'u,yanındaki kızlardan birine tecavüz etmeye kalkışınca hemen öldürür.Artemis'in yanındaki Kallisto adlı güzel ve erdemli bir nymphaya göz koyan Zeus onunla yatabilmek için Artemis'in görünümüne bürünür.Kallisto'nun bir süre sonra gebe kalması üzerine,Artemis ilişkiyi anlar ve onu bir ayıya dönüştürür.Zeus da sevdiği Kallisto'yu ve ondan olan oğlu Arkas'ı Büyükayı ve Küçükayı takımyıldızları olarak gökyüzüne yerleştirir.

Kallisto ve Zeus

Tanrıların haşinliğini anlatan bir başka efsanede,Thebai kraliçesi Niobe yedi kız ve yedi oğul doğurur.Sadece iki çocuğu olan Leto'ya doğurganlık bakımından üstün olmakla övünür.Leto'nun çocukları Artemis ve Apollon,biri hariç kraliçenin tüm çocuklarını öldürerek öçlerini alır.Niobe'nin kocası Amphion ölü çocuklarını görünce üzüntüden intihar eder.Kedere boğulan Niobe en küçük kızını yanına alarak Sipylos Dağı'na gider.Orada ikisi de taşa dönüşür ve Niobe'nin gözyaşlarından bir dağ nehri doğar.

Ağlayan Kaya(Manisa)

Avcı Akteon ninesi Kyrene aracılığıyla Apollon'un soyundan gelen kişidir.Bir gün elli tazıdan oluşan sürüsüyle dağda avlanırken,bir ormanın pınarında çıplak yıkanan Artemis'e rastlar.Kendisine çıplak haldeyken bakmasına öfkelenen Artemis,onu bir geyiğe çevirir.Akteon'un tazıları yeni görünümüyle sahiplerini artık tanımadıkları için,geyiğin peşine düşerek onu paramparça eder.

Yunan ordusunun Aulis'te toplanarak Troya kentine saldırmaya hazırlandığı sırada,Agamemnon bir erkek geyik vurur ve Artemis'ten daha iyi bir okçu olmasıyla övünür.Artemis duyduğu hınçla rüzgarları keserek,ordunun denize açılmasını olanaksız hale getirir.Agamemnon kızı İphigeneia'yı kurban etmek zorunda kalır;ama Artemis genç prensese acıyarak,kurban olarak onun yerine bir dişi geyik koyar ve onu rahibesi olarak Tauris'e gönderir.